Het on-line video programma dat we voor Verbindingen/Jonctions 12 hebben samengesteld, ontspint zich rond de drie rode draden die door het festival lopen. Het is een eclectische collectie lezingen, amateurvideo, desktoprecordings, surveillance, tv, commerciële video, advertentie, speelfilms en nieuwsuitzendingen. Een aangenaam aspect van de keuze voor on-line video is dat onvermijdelijk alle soorten materiaal naast elkaar komen te staan. Het web is een collage-machine en ook dit programma is een vanzelfsprekende mix van liefhebberij, specialisme, rapportage, anomalie en fictie; met plezier zien we dat de exclusieve toewijzing van visuele genres aan sociale groepen, disciplines en sectoren op losse schroeven zijn komen te staan.
Performatieve Instructies
Bijna elk operating system heeft een grafische interface, waarin de metafoor van bureauwerk sterk aanwezig is: De ’desktop’ is het werkvlak waarop je notities laat rondslingeren, waar schetsen, documenten, brieven, her en der verspreid liggen.
’Desktop recordings’ of ’screengrabs’ zijn ondertussen een gangbaar genre. Om een software instructie over te brengen is een geschreven tekst niet altijd de handigste, snelste of meest doeltreffende manier. Beter gids je je publiek door een software, simpelweg door het pad van een muis te traceren. Voeg daarbij een huisgemaakte voice-over, meng er wat geeky grapjes onder en je hebt een stereotypische desktop recording.
Veel van deze elementen zijn al aanwezig in vroege experimenten met spraak en beweging als interface. De dominantie van het ’desktopmodel’, van de typemachine, de aanwijsmuis en het leesblad, is niet alleen een metafoor. Ze zorgde voor een continuering van bestaande hierarchie en orde op de werkvloer. De mens / man / instructeur geeft schriftelijk zijn opdrachten door aan de uitvoerende performatieve machine. Stel dat ’beweging’ doorgezet zou hebben als mainstream interface methode, misschien zouden kantoorgebouwen er nu als Wii-fitnessruimtes hebben uitgezien?
Er zijn dappere pogingen gedaan om desktoprecording in te zetten als fictief genre. Dat is tragisch genoeg nog geen succes-formule gebleken: Irc chat-tekst en webcam beeld, de permanente achtergrondruis van klikkende toetsenborden blijken taaie ingrediënten voor een hedendaagse variatie op de sit-com.
Het leven en karakter van data
Toegang krijgen tot online diensten en data in een digitaal netwerk verloopt via overwegend technische protocollen: accordeer wat boxjes, typ je emailadres, verifiëer een code, onderga een ip-adres-check etc. De met de hand gezette handtekening is overbodig geworden. Het signatuur, de handtekening, de krabbel ontleende haar echtheid onder meer aan de ’onleesbaarheid’ van de ’getekende’ naam. De spontaneïteit en ’schwung’ waarmee die handtekening op papier werd gesmeten, golden als parameters voor integriteit, ze vormden het bewijs dat dezelfde handeling al duizenden keren eerder werd uitgevoerd door dezelfde hand, die haar meester als onbetwistbaar auteur identificeerde. Toch levert de uitvoering van een handtekening elke keer een unieke tekening op.
In de schaduw van de grijze literatuur
Het sterft op het web van de beschrijvingen, logs, rapportages, verslagen die niet als ’auteurstekst’ geclaimd worden. Nieuwsfeeds verschijnen als krantenartikel, terwijl de teksten geschreven door ’burger auteurs’ in de daarvoor bestemde commentaar-marges verdwijnen.
We zijn getraind om ondertitels op te vatten als de vertaling van wat er op TV of in een film wordt uitgesproken. We lezen commentaren als bijschrift of kanttekening bij een hoofdartikel. Maar wat als deze van rol wisselen? Als de transcriptie de inhoud herformuleert?
Herkomst en status van het materiaal
De afgelopen jaren is het gebruik van Open Content licenties flink toegenomen. Veel hosting-sites zoals Archive.org, Blip.tv, The Video Bay, Wikimedia Commons kunnen hierdoor, ongehinderd door copyright-problemen, hergebruik aanmoedigen van video’s die op hun servers staan.
Open content licenties (zoals de Free Art License en de verschillende varianten van de Creative Commons licenties) stellen dat de auteur van een werk het recht heeft om anderen in zijn of haar werk te laten delen. Dit draagt bij aan een ecosysteem van vrije uitwisseling waarin niet restricties, verboden en bescherming centraal staan, maar uitwisseling, kopiëren en herpublicatie. Een dynamiek die in overeenstemming is met het genetwerkte karakter van het internet, maar die onder vuur ligt van grote media-bedrijven en auteursrechten-organisaties.
Dit programma neemt als uitgangspunt dat films en video’s, voor welk doel dan ook gemaakt, in eerste instantie bedoeld zijn om gezien te worden. We kozen voor een gemengd aanbod van Open Content video en ge-copyright materiaal. Soms vroegen we toestemming aan de copyrighthouder, sommige video’s kopiëerden we volgens de licentie waaronder de video werd gepubliceerd, andere video’s zijn ingebed van commerciële websites.
Active Archives annotatie-units
In de loop van het festival zullen nieuwe video’s worden toegevoegd, andere zullen misschien uit beeld verdwijnen. In de V/J12 Screening Room kunnen bezoekers met behulp van de Active Archives Video Wiki de video’s voorzien van commentaren, beschrijvingen, transcripties, vertalingen en ander tekstmateriaal. Door keywords toe te voegen kunnen videofragmenten worden geselecteerd, gekoppeld en gegroepeerd. Tekst is een manier om de inhoud van de video toegankelijk te maken voor zoekmachines, interpretatie, studie en her-montage.